„Þetta er svona sorg og gleði“ : þróun vinnustaðamenningar íslenskra fjölmiðla með auknum fjölda kvenna sem starfa á ritstjórnum

Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða hvernig fjölmiðlafólk lýsir vinnustaðamenningu íslenskra fjölmiðla og hvernig hún hefur þróast síðustu áratugi, allt aftur til sjötta áratugarins. Margvíslegar breytingar hafa átt sér stað á þessu tímabili en rannsóknin beindi sjónum sínum meðal annars að þeim breytingum sem fylgdu auknum fjölda kvenna sem starfa á ritstjórnum. Rannsóknin byggir á eigindlegum rannsóknaraðferðum þar sem tekin voru hálf-opin viðtöl í anda Vancouver skólans. Einnig var hugmyndafræði tveggja femínískra rannsóknaraðferða hafðar að fyrirmynd. Tekin voru 18 viðtöl við karla og konur, til jafns, af þremur mismunandi kynslóðum. Viðmælendur voru spurðir út í upplifanir sínar af vinnustaðamenningu þeirra fjölmiðla sem þeir hafa starfað fyrir. Þar að auki hvaða utanaðkomandi öfl hafa haft áhrif á vinnustaðamenninguna, hvað hafi breyst með auknum fjölda kvenna og hver staða þeirra sé í dag. Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að eldri kynslóðirnar séu ánægðari í sínu starfi. Ákveðinn viðhorfsmunur er milli kynslóða og greina má áhrif eldri og yngri á miðkynslóðina. Lýðræði ritstjórna hefur aukist með nútímalegri stjórnunarstíl. Framkoma inn á ritstjórnum hefur mýkst og mun meiri meðvitund er meðal fjölmiðlamanna um áhrif álags, áfalla og andlegrar líðan, en þetta gerðist í kjölfar aukins fjölda kvenna og yngri kynslóða. Staða kvenna hefur batnað til muna og flestir upplifa tækifæri kynjanna til starfsframa nokkuð jöfn. Þær virðast eiga auðveldara með komast í stjórnunarstöður ef þær sækjast eftir því. Enn er kynjahalli á ritstjórnum en nokkrar þeirra vinna markvisst að því að jafna hann út. Margt má bæta, til dæmis mætti halda betur utan um fólk þegar það lendir í áföllum sem geta fylgt starfi. Það mætti einnig styðja betur við ungt fólk sem er að taka sín fyrstu skref í fjölmiðlum, enda mikið álag og áreiti sem fylgir starfinu sem tekur tíma að venjast. Vinnutími fjölmiðlamanna er teygjanlegur og krefst sveigjanleika sem og laun því margir vinna launalaust til að taka þátt og missa ekki af. Flestir eru ánægðir í starfi sínu en starfið er erfitt og skemmtilegt og því fylgir ýmist sorg eða gleði. Lykilhugtök: Vinnustaðamenning, fjölmiðlafólk, fjölmiðlar, þróun, álag, konur, húmorThe main purpose the thesis was to see how organizational culture of the Icelandic media has developed the last several decades, since the 60’s. A lot of changes can be seen in this time frame but this essay focuses on the changes that came with more women joining the journalistic workforce. This research was executed using qualitative research methods such as half-open interviews, with the ideology of the Vancouver School and two feminist research methods. In total 18 people were interviewed, women and men equally of three different generations. The interviewees were asked about their experiences of the organizational culture that exists in the media they have worked for. As well were they asked what outside forces impacted that same organizational culture, what has changed with more women in the workplace and what their position is today. The results show that the upper generations are more satisfied in their jobs. Mentality can differ between generations and is the mid generation effected both by the upper one and the one below. Democracy has increased with decreasing one-man decision-making power of the editors. Behavior in news rooms has soften and more consciousness among journalists about the impact of stress, trauma and emotional wellbeing. Women’s position has improved and most feel that opportunities for promotion is pretty much equal. It seems more easy for women to occupy head positions than before, if they go after it. Still there are more men working in the news rooms than women but many news rooms are systematically trying to even out the numbers. Even so there is much that can be improved, for example is a need for more understanding when it comes to work related trauma that can occur working as a journalist. It’s important that young journalists and new comers get more support since a lot of stress and stimulus goes hand in hand with the job and that takes time to get used to. Journalists working hours are elastic which requires flexibility on the journalist’s hands, many of them work without pay at times so they can take part and not miss out. Key words: Organizational culture, journalists, the media, development, stress, women, humo